Rahim, döllenen yumurtanın yerleştiği, büyüdüğü ve doğum zamanına dek gelişimini sürdürdüğü organdır. Hiç çocuğu olmamış kadınlarda 5-6 cm arasında bir boyutta iken, doğum yapmış olan kadınlarda 6-7 cm boyutunda olmaktadır. Leğen kemiği içerisinde, idrar torbasının arka bölümünde, kalın bağırsağının ön kısmındadır. Koyu pembe bir rengi vardır.
Genital bölge organları, yer aldıkları bölümlerde kendilerini sabit tutan bağlar olduğu için kısıtlı bir hareket yetisine sahiptir. Yaşın ilerlemesi, yapılan doğum sayıları ve doğumun nasıl gerçekleştiği gibi etkenlere bağlı olarak bağlar fonsiyonalrını yitirebilirler. Bağların gevşemesi ile birlikte genital organların vajina içine sarkması meydana gelir. Rahim sarkması da, çeşitli faktörler neticesinde rahimin vajina içerisinde aşağı doğru sünmesidir.
Rahim sarkmasının belirtileri bireyin hastalık derecesine göre değişkenlik gösterir. Yeni başlayan bir sarkma sorunu mevcut ise, çoğunlukla belirti vermeyebilir. Kişinin şikayetleri çoğunlukla sabahın erken saatlerinde daha az, ancak akşam saatlerine doğru artarak devam eder. Orta ve ileri derecede rahim sarkması sorunu mevcut ise şu belirtiler ortaya çıkabilir;
Sarkmanın farklı dereceleri mevcuttur. Sarkmasının ilerlemesi neticesinde kadın, rahmini eliyle dahi hissedebilir. Hatta ilerleyen vakalarda rahim tamamen vajina dışına çıkabilir. Çoğunlukla rahim sarkması sorunundan yalnızca rahim değil, onun yanındaki kalın bağırsak ve idrar torbası da etkilenir. Rahim sarkması sorunundan mustarip hastalar özellikle ayakta iken, ıkınma esnasında, öksürme ve hapşırma esnasından alt kısımlarında dolgunluk ve ağrı hissetmelerine yol açar. Rahimle beraber rektum (kalın bağırsağın ucu) sarkmasından etkilenenler ise, rektum vajinaya doğru iyice yaklaşır. Bu sarkma ile birlikte kabızlık problemini de getirir. İdrar torbasında sarkma meydana gelen kadınlarda ise, sarkmanın derecesine bağlı olarak ayakta kalma halinde, cinsel ilişki esnasında ve gülme sırasında idrar kaçırma ve idrara güç çıkma sorunu meydana gelir. Genital bölge organlarının sarkması neticesinde kadının cinsel yaşamından da soğuyabilir.
Bu problemi olan kişiler çoğunlukla rahim sarkması yaşadıklarının farkına varabilirler. Ancak buna karşın kimi zaman hiçbir problem yaşamayan kadınlarda dahi belirtilere bakılarak bu sorun saptanabilir. İdrar kaçırma, alt alanda dolgunluk duygusu yaşayan kadınlar bu sorunla doktora başvururlar ve yapılan jinekolojik muayene neticesinde rahim sarkması saptanabilir.
Rahim sarkması tedavisi, kişiden kişiye değişkenlik gösterebilir. Tedavisi yapılacak olan kadının yaşı, bebek sahibi olmak isteyip istemediği, hastalığın ne derece olduğu, kadının genel sağlık durumu da tedavinin şeklini etkileyen faktörlerdir. Rahim sarkması sorunu yeni başlamış olan hastalarda, Kegel egzersizleri olarak isimlendirilen vajina etrafındaki kasları egzersizleriyle beraber sarkma durumu bir nebze de olsa durdurulabilir. İleri rahim sarkması halinde egzersiz tedaviler problemi çözmez bu sebeple de cerrahi müdahale yapmak gerekir. Daha önceden bebek sahibi olmuş ya da doğum yapmayı planlayan hastalarda genital organ sarkması neticesinde planlanan tedavi yöntemi, çoğunlukla rahmin vajina içerisinden çıkarılması ve ön vajina duvarlarındaki fazlalık bölümlerinin alınarak vajina daraltılma işlemi yapılması şeklinde gerçekleşir. Vajina daraltma müdahalesi yapılan kadınların, hamile kalma halinde, sezeryanla doğum yapmaları gerekir. Üreme dönemi içerisindeki ve doğum yapmayı planlayan, rahminin alınması taraftarı olmayan bir kadında ise rahim alınma yoluna gidilmez. Yalnızca ön ve arka vajina duvarlarındaki fazla oluşmuş dokuların çıakrtılmasıyla, genişlemenin tamiri vajinanın daraltılması ile yapılır. Bu sayede doğum yapılma ardından meydana gelen vajina genişlemesi sorunu olan kadınların, şikayetlerinde düzelme olur.
Cinsel hayatta yaşanılan sorunlar da bu sayede düzeltilerek, eskisine nazaran daha fazla verim alınması sağlanır. Rahim sarkması belirgin bir derece olması halinde, karın içerisinde rahmi yerinde tutan bağlara erişilir, bu bağlar yukarı çekilir ve sağlamlaştırılır. Bu sayede de rahmin alınmaması sağlanır. Ancak yukarı çekme işlemleri, çok uzun ömürlü bir tedavi tekniği olmaz. Bu gibi işlemlerin yapılış şekline ve tekniğine bağlı olarak, sarkma sorunun yaklaşık 5 yıl içerisinde tekrar meydana gelebilme riski vardır. Vajinal operaysonlar ortalama olarak 1 – 1,5 saatte tamamlanır. Ancak rahim sarkması gibi sorunlarda operasyon süresi ortalama 3 saat kadar sürebilir. Ameliyat ardından 6 hafta cinsel ilişki yasaklanır. Hasta ameliyattan bir süre sonra günlük hayatına geri dönebilir. Buna karşın vajina içindeki yaranın tam olarak iyileşebilmesi 4 – 6 hafta sürer. Bu süre içerisinde duş alınabilir. Ancak deniz, havuz, kaplıca ve sauna gibi yerler yasaktır.
Rahim sarkması sorununu yaşamayı önlemek için yapılabilecek belirli şeyler yoktur. Ancak buna rağmen risk faktörlerini kendiniz için azaltmanız olasıdır. Sağlıklı beslenmek, aşırı kilo almamak alınacak tedbirlerin içerisindedir. Karnın tabanındaki kasları sağlamlatırmak adına kegel egzersizleri yapmak gerekir. Misal olarak; idrar yapma sırasında idrarı durduruyormuş gibi vajinadaki kasları sıkıp beşe kadar saymak, kasları sağlamlaştırmak için işe yarar. Bunu günde birçok defa yapmak gerekir. Sigara kullanma alışkanlığınız mevcut ise bu alışkanlığı bırakmak gerekir. Devamlı öksürmeye yol açan bir hastalık mevcut ise kabızlık mevcut ise bu sorunların tedavi edilmesi gerekir. Menopoz süreci için yardımcı östrojen hormonu almak, kasların gevşemesini önler.