Polikistik Over Sendromunun Tanısı Nasıl Koyulur?

Polikistik Over Sendromu,diğer isimleriyle PCOS, PKOS; yumurtalıkların çok fazla büyümesi ve bir çok küçük kistin oluşumu ile meydana gelir. Bu sendroma sahip olan kişilerde çeşitli hormonal değişimler gözlemlenir.

Polikistik over tanısı nasıl koyulur?

Polikistik over sendromuna tanı koyabilmek adına 3 adet koşuldan en az iki tanesinin mevcut olması gerekmektedir. Bunlar ise:

• Erkek tipi tüylenme,
• sivilce,
• saç dökülme sorunu,
• kanda erkeklik hormonlarında artış
• Adetlerin düzensiz yaşanması ve senede 10’dan az adet görme
• Yumurtalıklarda ultrason aracılığı ile polikistik görüntü tespit edilmesi

Bazı kadınlarda bu üç belirtinin üçü de olabilirken bazılarında yalnızca birkaçı olabilir. Bazı polikistik over sendromuna sahip kişilerde ender olarak gözükse de adetlerin düzenli olduğu ancak görülmektedir. Bununla birlikte diğer iki belirti mevcuttur. Kilo alımı,fazla kiloluluk polikistik over sendromunda yaygın olarak karşılaşılan bir problemdir. Ancak esas olarak 3 belirti arasında yer almaz.

Polikistik over sendromunun teşhisini koyabilmek için yukarıdaki üç belirtiden en az iki tanesinin mevcut olması yeterlidir. Fakat kimi zaman bu belirtileri doğru bir şekilde tespit etmek oldukçagüç olabilir. Misal vermek gerekirse adet görmeye başlanan ilk zamanlarda adetin seyrek ve düzensiz olması kabul edilebilen bir durumdur. Fakat aynı kişide aşırı kıllanma sorunu da mevcut ise iki belirtinin de kesin olarak olduğu söylenemez. Bunun dışında polikistik over sendrom sorunu mevcut olmayan normal kadınların da yüzde yirmisinde yumurtalıklarda ultrasonda polikistik görüntü tespit edilir. Bu sebeple de polikistik over sendromu teşhisini koymak her zaman oldukça kolay olmayabilir.

Polikistik over sendromu ile benzeyen sorunlar

Dikkat edilmesi gereken bu sendromla benzeyen farklı problemler de mevcuttur. Bu sorunlar arasından doğru şekilde tanı koymak oldukça önemlidir.

• Cushing sendromu
• Androjen salgılayan tümörler
• Konjenital adrenal hiperplazi

Polikistik over sendromunun teşhisi genellikle yol açtığı şikayetler kolayca teşhis edilebilir. İlk olarak fizik muayene yapılır ve bu muayenede erkek tipi tüylenme artışı (kıllanma) tespit edilebilir

Daha sonra ultrasonda yumurtalıkta hastalığa sebebiyle gelişmiş 3-6 mm çapını geçmeyen oldukça fazla sayıda kist tespit edilir. Bunun yanında ovulasyon yani yumurtlama gerçekleşmiyordur. Yumurtlamanın olmaması durumuna tıbbi literatürde “anovulasyon” denir.

Bunların dışında polikistik over sendromunda yumurtalıkların boyutu da oldukça irileşmiştir.

Polikistik over sendromu neden oluşur?

Bu sendromun oluşumunda neyin etkili olduğuna dair çeşitli düşünceler mevcuttur. Ancak bu sebepler net bir şekilde günümüzde henüz açıklığa kavuşturulamamıştır. Ancak en yaygın olarak düşünülen sebep, genlerdir.

Bunun dışında beslenme düzeninin yetersiz olması, spordan uzak bir yaşam gibi hayat alışkanlıkları da bu sendromun gelişmesini tetikleyecektir.

Polikistik over sendromunun tedavisi nasıl yapılır?

Bu sendromun tedavisinde kesin bir çözüm yoktur. İlaçlar bırakıldığında belirtiler yeniden kendini gösterebilir.

• Adet düzensizliği ve tüylenme sorunları çok fazla belli olan hastalarda tedavi için doğum kontrol hapları kullanılmaktadır. Bu haplar ile yapılan tedavi sayesinde yumurtalıklardan üretilen erkeklik hormonunun baskılanması sağlanır. Bu tedavi biçiminde esas hedef vücutta yeni tüylerin oluşmasına yol vermemektir. Ancak hastaların sabırlı olması gerekir. Bu tedavilerden cevap alabilmek 6 ay ile 1 yıl arasında değişmektedir.
• Maalesef önceden oluşmuş tüyler adına herhangi bir çözüm yoktur.Bunlar için epilasyon, ağda gibi yöntemler denenebilir. Ancak unutulmaması gereken doğum kontrol ilaçları kullanılmadan tüylerin alınması durumunda yöntem başarılı olmayacaktır. Alınan tüyler daha güçlü çıkacaktır. Bu sebeple doğumkontrol haplarına başlanmalı ve ardından tüylerin alınması gerçekleştirilmeli.
• Polikistik over sendromuna sahip olan kadınların büyük bir genelinde yumurtlama yaşanmaz, bu sebeple de kısırlık sorunu yaşarlar. Şayet kadın çocuk istiyorsa kullanacağı ilaçlar farklı olacaktır. Ancak çocuk istemiyorsa daha farklı ilaçlar kullanacaktır. Çocuk isteyen kadınlar için yumurtlamayı sağlayan ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar sayesinde kısırlık tedavi edilebilir.
• Kısırlık tedavisi ve erkek tipi tüylenme tedavisi için ilk yol diyetisyendir. Kilo verilmesi akabinde gebelik şansı artacak, hormonal düzensizlik kontrol altına alınacaktır. Bunun yanında kilo alışı kaynaklı olarak vücutta hormonal bir kısır döngü meydana gelir. Kilo alındıkça hormonlar dengesizleşir. Hormonlar dengesizleştikçe kilo alınır. Bu sebeple bu kısır döngüden çıkmak için kilo vermek şarttır.
• Polikistik over sendromu için kullanılan ilaçlar etkin ilaçlardır. Fakat kimi zaman ilaçla başarı elde etmek mümkün olmayabilir. Bu sebeple laparoskopik cerrahiye ihtiyaç duyulabilir. Bu sebeple de yumurtalıklara cerrahi bir girişimde bulunmak söz konusu edilebilir.
• Polikistik over sendromu olan kişiler herhangi bir belirti göstermiyor olsa da, bu hastalık sebebiyle herhangi bir şikayeti olmasa rahim kanseri riskinin artması sebebiyle kesinlikle tedavi edilmelidir. Aylık olarak adet görmeleri mutlaka gereklidir.
• Polikistik over sendromunda tedavinin uzun soluklu olunduğu bilinmelidir. Bunun sebebi de yumurtalıklar üzerindeki baskı giderildikten sonra yumurtalıklar tekrar düzensiz hormon üretimine başlar. Bu sebeple de belirtiler tekrar gözükür. Bundan dolayı da anne adayı sabırlı olmalıdır.