Meme Kanseri ve Risk Faktörleri

Meme Kanseri

Her kadın hayatı boyunca meme kanseri ile karşılaşma riskini taşıyarak, dünyaya gelir. Kadınlarda en sık görülen kanser türü olmasıyla beraber, ölümle sonuçlanabilmektedir. Bu hastalıkta diğer hastalıklar gibi erken teşhis sayesinde tedaviyi başarıya ulaştırır.

Kadınların yaş aralığını gözetmeksizin karşılaşacağı ve karşılaşmış olma ihtimali, kişiye göre farklılık gösteren pek çok risk faktöründen oluşmaktadır. Genetik, çevresel, hormonal, sosyo-biyolojik ve psikolojik etkenlerin etkili olduğu kabul edilmektedir. Yapılan araştırmalara göre, meme kanseri olan kadınların % 75’inin yüksek risk grubunda yer almadığını, bu yüzden tüm kadınların meme kanseri riskini taşıdığı belirtilmiştir.

Meme bezi, meme başı ve çevresinde yer alan 15- 20 lobdan meydana gelir. Lobüller birbirlerine süt kanalları ile bağlıdır ve süt kanalları meme başına doğru birleşirler. Meme başının etrafındaki koyu renkli alana ise areola adı verilir. Meme bezi, çeşitli hormonların etkisi altında gelişimini tamamlar. Başlıca hormonlar ise östrojen ve progesterondur. Salgılanan bu hormonların etkisiyle süt kanalları ve lobüller büyüyerek gelişir. Bu gelişim olmadığı, memenin yapısından kaynaklanan işlev bozuklukları da meme kanserine yol açar. İşlev bozukluklarına göre de kanser türleri çeşitlenir.

Meme kanseri, lobülleri ya da süt kanallarını oluşturan hücrelerin kontrolsüz çoğalması ile gelişir. Süt kanallarından kaynaklanan kansere duktal karsinom, lobüllerden kaynaklanan tipe ise lobüler karsinom denir. Memenin sıcak, kırmızı ve büyük olduğu kanser türüne ise inflamatuar kanser denir. İnflamatuar kanser daha az görülür. Memenin lenf damarlarında tıkanıklığa neden olduğundan memede ödem oluşarak büyür. İnflamatuar kanser çok hızlı yayılan en tehlikeli türüdür.

Meme kanserinin belirtileri nelerdir?

• Genellikle ağrısız, hareket ettirilebilen veya yerinden oynamayan, zamanla büyüyebilen kitlelerin bulunması
• Memenin genel boyutunda veya şeklinde değişiklik olması
• Meme cildinde kızarıklık, morluk, yara, damar genişlemesi, içeri doğru çöküntü, yaygın küçük şişlikler, portakal kabuğu görüntüsünün oluşması
• Meme başı ve çevresinde renk ve şekil değişikliği, meme başında genişleme, düzleşme, içe çökme, yön değiştirme, kabuklanma ve çatlakların oluşması
• Meme başından kanlı veya normal bir akıntının gelmesi
• Koltuk altında görülebilen veya elle fark edilen ağrılı ya da ağrısız küçük şiş bezeler
• Memede ağrı hissedilmesi gibi ciddi belirtileri vardır.

Meme kanserinde risk faktörleri

• Her kadının meme kanseriyle karşılaşma riski olsa da, bazı faktörler bu risk oranını arttırır.
• İlerleyen yaş meme kanseri riskini artırmaktadır. Özellikle 50 yaş üzeri kadınlarda görülme riski genç kadınlara göre daha fazladır.
• Daha önce yaşanmış iyi ya da kötü huylu meme kanseri öyküsü olan kadınlarda tekrar görülme olasılığı vardır. Meme kanseri tedavisi görmüş kadınlarda ikincil meme kanseri riski, ilk kanser tanısından sonraki her yıl için % 1 oranında artış göstermektedir.
• Ailede yaşanan meme kanseri hikâyesi, yakalanma riskini biraz daha arttırır. Özellikle 1.derecede akrabada ( anne, kız kardeş, teyze, kendi kızı ) meme kanseri öyküsü riski arttırmaktadır.
• İlk adet yaşının 12 yaşından önce olması ve 55 yaşından sonra menopoza girilmesi meme kanseri riskini artırmaktadır.
• Östrojen meme hücrelerinin gelişimine yol açtığını için dışarıdan uzun süreli ve kesintisiz östrojen tedavileri, meme kanseri riskini arttırmaktadır.
• Hiç doğum yapmamış kadınlarda meme kanseri riski doğum yapmış kadınlara göre daha yüksek olduğu bilinmektedir.
• Uzun süreli doğum kontrol haplarının kullanılması riski arttırır.
• Alkol ve sigara kullanan kadınlarda meme kanseri riski 2 kat artmaktadır.
• Yumurtalık ya da rahim kanseri hikâyesi bulunan kadınlarda bu risk artar.
• Elektromanyetik alanlara ve radyasyona sürekli maruz kalma durumları da kanseri tetiklemektedir.
• Düzenli beslenmenin olmaması ve aşırı yağlı tüketilen gıdalar meme kanseri riskini arttırmaktadır.

Her kadın bu riski taşıdığına göre, belli bir profil doğrultusunda hayatlarını kontrol etmeleri, sağlıkları açısında önemlidir. Özellikle bu risk grubuna dâhil kadınlar, daha fazla dikkat etmeli ve erken teşhisin hayat kurtardığını bilmeleri gerekir. Bu yüzden yaşanan belirtileri göz ardı etmeden, belli bir yaştan sonra düzenli olarak mamografi çektirmeleri ihmal edilmemesi gereken bir konudur.

Mamografi

Mamografi, meme muayenesinde saptanamayacak kadar küçük anomaliliklerin belirlenmesi amacıyla düşük dozda çekilen bir meme röntgen filmidir. Elle muayenede tespit edilemeyecek kadar küçük boyuttaki kitlelerin ortaya çıkarılmasında etkili olmaktadır. Mamografi ile sorunlar kolaylıkla saptanırken, meme kanserinden kurtulma şansı artar. Meme kanseri teşhisinde çekilen mamografinin kalitesi ve yapılan incelemenin doğruluğu büyük önem taşır.

Meme kanseri riskini azaltan 5 faktör

1. Özellikle ergenlik döneminde yapılan düzenli fiziksel aktivitenin meme kanseri riskini azalttığı bilinmektedir.
2. Uzun süreli emzirmenin de meme kanserinden koruyucu etkiye sahip olduğu düşülmektedir.
3. Her zamanki gibi bedensel ve ruhsal sağlığınıza dikkat etmeniz gerekir. Sağlıklı beslenme ve sağlıklı hayat şartlarını benimsemeniz sizi bu risk grubundan ayıracaktır.
4. Düzenli olarak doktor kontrollerinizi aksattırmadan yaptırmanız gerekir. Erken teşhisin hayat kurtardığını unutmayın.
5. Bol bol spor yapmalı ve hayatın yarattığı stres ve kaygıdan uzak durmaya özen göstermelisiniz.