İdrar Kaçırma ve İdrar Kaçırma Nedenleri

Tanım:

Böbrekler, kanın filtrasyonu neticesi devamlı olarak idrar üretir. Böbreklerde ortaya çıkan idrar, üreter olarak isimlendirilen kanallar yoluyla idrar torbası (mesaneye) taşınır. İdrar miktarı, böbreklerin sağlıklı çalışması ve alınan sıvı ile ilgili olarak değişkenlik gösterebilmektedir. Mesane, kas tabakasında meydana gelir ve işlevi idrarı depolamaktır. Mesaneye idrar geldikçe, bir balon gibi büyür. Mesane, dinlenme durumundayken, kas tabakası gevşek ve mesane çıkımı kapalı şekilde olmalıdır. Mesane çıkışı, üretra (mesanenin dışarı açıldığı kanal) kapakçığı ve pelvis tabanındaki kaslar ile desteklenir. Mesane belirli bir yoğunlukta idrar ile dolduğu zaman, bireyde idrar yapma hissi ortaya çıkar, mesanenin kas tabakası kasılırken, üretra kapakçığı ve pelvik taban kasları gevşeyerek idrar boşaltımı gerçekleşir. İdrarın sağlıklı bir biçimde depolanması ve boşaltımı için; beyin, mesane ve pelvik taban kaslarının sinirsel uyarılarını sağlıklı ve uyum içinde çalışması gereklidir.
Üriner inkontinans, kontrolsüz bir şekilde idrar kaçırma, idrarı tutamama ya da mesane(idrar torbası) kontrolünün kaybı olarak isimlendirilir ve toplumda oldukça yaygın şekilde karşılaşılan bir sağlık problemidir. Kadınlarda daha yaygın şekilde görülür. Şiddeti değişkenlik göstermekle birlikte, öksürme, gülme veya karın içi basınç çoğaldığında, damla damla idrar kaçırma (stres inkontinans) olabileceği gibi, derhal idrar yapma hissi ile tuvalete yetişememe ve idrar kaçırma (urge inkontinans) biçiminde de olabilir. Kimi zaman her iki tip idrar kaçırma beraber görülebilir.(mixt tip inkontinans).
Şayet üriner inkontinansın şiddeti günlük yaşamı ve yaşam kalitesini olumsuz bir şekilde etkileyecek kadar ciddileşmiş ise, kesinlikle doktora başvurulması gerekir. Çoğu hastada, basit yaşam tarzı değişiklikleri ve basit medikal tedavilerle başarılı sonuçlara imza atılabilir ve inkontinans tedavi edilebilir.

Şikayetler:

Üriner inkontinans, mesanenin istemsiz kontrolünün kaybı olup, oldukça hafif formlardan günlük yaşamını etkileyecek kadar ciddi formları olabilir.
Üriner İnkontinansın Tipleri:
Stres İnkontinans: Bu tip üriner inkontinans, öksürme, hapşıma, hızlıca ayağa kalkma, gülme, ağır bir şey kaldırma gibi ani karın içi basıncının yükseldiği durumlarda damla damla ya da daha fazla idrar kaçırma şeklinde tanımlanır. Stres inkontinans, mesane ve üretrada (mesaneden dışarı açılan kanal) kapakçıkların yeterli olmaması ya da zayıflığı neticesinde ortaya çıkar. En önemli risk etkeni hamilelik, doğum ve menapozdur.
Urge İnkontinans: Derhal gelen idrar yapma duygusu ile idrarın kaçırılmasıdır. Mesanede derhal ortaya çıkan istemsiz kasılmalar sonucunda ortaya çıkar ve kişi tuvalete yetişemeden idrar kaçırma yaşanır. Bu tip inkontinansın oluşturduğu sıkıntı ile, geceleri de dahil olmak üzere çok sık tuvalete gider. Urge inkontinans nedenleri içinde; idrar yolları enfeksiyonları, mesane irritasyonu yapan maddeler (idrar yollarında taş, kum…), barsak sorunları, Parkinson hastalığı, Alzheimer hastalığı, inme ve Multipl skleroz gibi hastalıklar sayılabilir. Urge inkontinans, yol açan bir hastalık yoksa, hiperaktif mesane sendromu olarak da isimlendirilir.

Taşma İnkontinası

Mesane duyuların algılanamadığı hastalıklar yaşanan bu tip inkontinans da, mesane dolu olmasına karşın his kaybı sebebiyle idrar yapma hissi oluşmaz ve mesane potansiyelini aşan derecelerde idrar depolandığında taşma biçiminde idrar kaçırma ortaya çıkar. Bu tip inkontinans, mesane yaralanmaları, üretra tıkanıklığı ya da sinirlerde hasara yol açan şeker hastalığı, omurilik zedelenmeleri veya multipl skleroz gibi hastalıklarda ortaya çıkar.

Mixt inkontinans:

Kimi zaman idrar kaçırmada stres ve urge inkontinas bir arada görülebilir. Bunlar, mixt inkontinans olarak sınıflanır.

Total İnkontinans:

Gece, gündüz devamlı ya da periodik olarak idrar kaçırmayı tanımlar.

Ne zaman doktora başvurmalı

Her zaman doktor muayenesinde idrar kaçırma ile alakalı problemler utanmadan sıkılmadan paylaşılmalıdır. Çünkü bu durum utanılması gereken bir husus ya da normal yaşamın bir parçası olmamaktadır. Fakat şu durumlar mevcut ise, ertelenmeden doktora gidilmelidir.

• İdrar kaçırma ile birlikte ciddi idrar rahatsızlıkları ( idrarda kan görülmesi, yanma, idrar yaparken zorlanma)
• Üriner inkontinans günlük aktivitelerinizi, sosyal ilişkileri, hayat kalitesini ve günlük planlarınızı etkiliyorsa
• Üriner inkontinans problemleri zamanla artıyorsa hemen doktora başvurmak gerekir.

Üriner inkontinansın nedenleri

Üriner inkontinans bir hastalık değil, bir semptom, belirtidir. Günlük hayattaki herhangi bir medikal ya da psikolojik durum nedeni olabilmektedir. Üriner inkontinans geçici ya da kalıcı olabilir.

Geçici üriner inkontinansa neden olabilen etkenler

• Alkol
Mesaneyi uyarıcı etkisi ve idrar yapımını arttırıcı özelliği sebebiyle inkontinansa yol açabilir.
• Aşırı Sıvı Alımı
Kısa sürede aşırı sıvı alımı, idrar üretiminin artması neticesi inkontinansa yol açabilir.
• Kafein
Hem idrar yapımını arttırır, hem de mesanein doğrudan uyarılması ile inkontinansa yol açabilir. Çay, kahve, enerji içecekleri gibi kafein içeren içeceklerin fazla tüketimi inkontinans neden olabilir.
• Mesane Uyarıcılar
Karbonatlı- gazlı içecekler, çay ve kahve (kafein içerenler ya da içermeyenler), tadlandırıcılar, mısır şurubu, baharatlı yiyecek ve içecekler, şekerli ve asitli gıdalar, domates ve limon gibi meyve sebzeler mesaneyi doğrudan uyararak geçici inkontinansa yol açabilir.
• İlaçlar
Kalp ilaçları, hipertansiyon ilaçları, sakinleştiriciler, kas gevşeticiler gibi çeşitli ilaçların kullanım sırasında idrar kaçırma gerçekleşebilir.
• İdrar Yolları Enfeksiyonları
İnfeksiyonlar doğrudan olarak mesaneyi uyararak, özellikle urge inkontinansa yol açabilirler. İnkontinansla birlikte idrar esnasından yanma ve kötü kokulu ve koyu renkli idra çıkışı fark edilebilir. İnfeksiyonun tedavisi ile inkontinans düzelir.
• Konstipasyon (Kabızlık)
Rektum ve mesane yakın komşulukta olup benzer sinirler tarafından kontrol edilen iki organdır. Kompakt sert feçes veya konstipasyon durumlarında, idrara çıkma sıklığında çoğalma ya da hiperaktif mesane sendromu yaşanabilir, kimi zaman taşma tarzı üriner inkontinansa yol açabilir.

Devamlı üriner inkontinansa yol açabilen etkenler

• Hamilelik ve Doğum
Hamilelikte hızla artan kilo alımı, hormonal değişimler, rahimin büyümesi ve mesaneye baskısı sebebiyle inkontinas ortaya çıkabilir. Buna ek olarak, vaginal doğumda pelvis kasları üzerndeki baskı neticesinde pelvis kaslarında zayıflama ve yırtıklar neticesi devamlı üriner inkontinans meydana gelebilir. Doğum esnasında pelvis kaslarında, sinirlerinde ve destek dokularında ortaya çıkan hasar ile pelvis ve vajinada sarkmalar (prolapsus) oluşabilir. Prolapsusda; mesane, rahim, rektum ve kimi zaman ince barsaklar vajinadan dışarı sarkabilir ve bu tip prolapsuslar da üriner inkontinansa yol açabilir.
• Yaşa bağlı değişimler
İlerleyen yaşla birlikte mesanenin depolama potansiyeli azalır ve hiperaktif mesane semptomları çoğalır. Özellikle sistemik hastalığı olan ileri yaşlı kadınlarda bu şikayetler oldukçe belirgindir. Sigaranın bırakılması, aktif hayat tarzı, spor ve hipertansiyon ve diyabet gibi problemlerin tedavi ile kontrol altında tutulması, yaşa bağlı hiperkatif mesane rahatsızlıklarını azaltabilir veya engelleyebilir. Menapozal dönemde azalan östrojen hormonuna bağlı olarak, mesane ve üretranın kanlanması ve beslenmesi azaldığından üriner inkontinansa yatkınlık çoğalır.
• Histerektomi (Cerrahi olarak Rahim alınması)
Rahim ile mesane komşular bölgeler olduğundan, rahimi destekleyen kas ve lifler mesaneyi de desteklemektedir. Cerrahi olarak rahimin alınması, mesanenin destek dokularının zayıflaması ve pelvis kaslarında zayıflama neticesi üriner inkontinansa yol açabilir.
• Ağrılı Mesane Sendromu (intertisyel sistit)
Kronik (süreğen) ağrılı ve sık idrar yapma ile bulgu veren, nedeni tam olarak bilinmeyen bir durumdur ve kimi zaman inkontinansa yol açabilir.
• Mesane Kanserleri ve İdrar Yolları Taşları
inkontinans, derhal tuvalete çıkma ihtiyacı ve idrarda yanma, idrar yolları taşları ve mesane kanserlerinin işaretçisi olabilir. Bunun dışında idrarda kan görülmesi ve pelvisde ağrıya yol açabilir.
• Nörolojik Hastalıklar
Multipl skleroz, Parkinson hastalığı, inme, beyin tümörleri, omurilik zedelenmelerinde, mesanenin sinirsel iletiminde zarara yol açabilir ve sonuçta üriner inkontinansa neden olur.