BRCA1 Mutasyonu

BRCA nedir?

BRCA İngilizce ‘’Breast Cancer Susceptibility’’ yani ‘’Göğüs Kanseri Duyarlılık’’ kelimelerinin baş harflerinden oluşan kısaltma bir tanımdır. Meme kanseri nedeni bilinmeyen anormal hücre gelişimi olarak daha çok genetik yatkınlık sonucu meydana gelen BRCA1 ve BRCA2 genleri odaklı ortaya çıkmaktadır.

BRCA1 mutasyonu ve kanser ilişkisi nedir?

Meme kanseri vakalarının %5 ile %10’unun kalıtımsal olarak aileden gelen anormal genlerin mutasyonu olarak düşünülmektedir. Bu genler normal hücrelerdeki DNA stabilitesini sağlayan ve kontrolsüz hücre büyümesini engelleyen tümör baskılayıcılarıdır. Eğer bir kadın BRCA1 ya da BRCA2 genlerinde tehlikeli bir mutasyon taşıyor ise, hayatı boyunca meme ve yumurtalık kanseri ile karşılaşma riski çok daha fazla olduğunun göstergesidir. Bunun dışında bazı BRCA1 mutasyonları serviks (rahim ağzı), uterin (rahim), pankreas ve kolon kanseri riskini de arttırmaktadır. Bazı BRCA2 mutasyonları da mide, safra kesesi, pankreas, safra yolu kanserleri ve melanom riskinde ortaya çıkmaktadır.

Genetik analizi yapılan BRCA1 gen bölgesi, 17. kromozomun uzun kolu ile lokalize olmuş 23 ekzondan oluşmaktadır. Bu bölgede bugüne kadar yapılan araştırmalarda 1200’e yakın mutasyon olduğu belirtilmiştir. Bir diğer BRCA2 gen bölgesi ise 13 numaralı kromozomun uzun kolu ile sınırlı olup, 27 ekzondan meydana gelmektedir. Yine aynı şekilde bugüne kadar yapılan araştırmalarda BRCA2 gen bölgesinde 900’ün üstünde mutasyon olduğu saptanmıştır. Normal gen diziliminin uğradığı bu çeşitli mutasyonlar kanser riskinde belirleyici role sahiptir. Başta ülkemizde olmak üzere dünya çapında yapılan çeşitli araştırmalarda BRCA1 ve BRCA2 genlerinin tüm kalıtsal olgularının %30’unda yer aldığı bildirilmiştir. Bu doğrultuda genetik yatkınlığın bir ürünü olduğu düşünülen meme ve yumurtalık kanseri hastalarında BRCA1 ve BRCA2 genlerinin haricinde diğer gen taramalarının da yapılması tavsiye edilmektedir.

Meme ve yumurtalık kanseri için DNA testi ile hangi genler taranmaktadır?

Meme ve yumurtalık kanseri vakasında uygulanan genetik test için yeni nesil DNA dizileme teknolojisi kullanılmaktadır. Bu teknoloji ile ATM, BARD1, BRCA1, BRCA2, BRIP1, CDH1, CHEK2, ERBB2, MLH1, MSH2, MSH6, MUTYH, NBN,PALB2, PMS1, PMS2, PTEN, RAD50, RAD51, STK11, ve TP53 genlerindeki olası mutasyon durumları taranmaktadır. Böylece kişinin kalıtsal olarak taşıdığı kanser riski belirlenebilmekte ve gerekli önlemler alınabilmektedir.

Meme ve yumurtalık kanser riskinin önceden belirlenmesi için başta BRCA1 ve BRCA2 gibi kalıtsal özellikleri taşıyan genlere yönelik genetik testleri uygulanmaktadır. Kadın ölümlerinin büyük bir kısmını ele alan meme kanseri, günümüz teknolojisine paralel olarak geliştirilen yöntemler sayesinde risk faktörlerinin değerlendirilmesini ve önlem alınmasını sağlamaktadır. Risk grubunda yer alan kişilerin tespiti ile her kadının BRCA DNA testlerini yaptırması önerilmektedir. Ancak bu testler kişinin isteği doğrultusunda değil, meme ve yumurtalık kanseri riski taşıyan kadınlar için uygulanmaktadır. Bu durumun aydınlatılması için öncelikle ailesinde kanser hikayesi olan ve risk taşıyan kişiler ile görüşülmesi ve detaylı bilgi edinilmesi amaçlanır. Elde edilen bilgiler doğrultusunda kişinin genetik özellikleri ve çeşitli faktörler doğrultusunda genetik testi uygulanmaktadır.

BRCA1 DNA testinin yapılması gerekenler durumlar nelerdir?

• 50 yaşından önce meme kanseri oluşumu
• Yakın aile bireylerinin 2 ya da daha fazlasında meme kanseri teşhis edilmiş
• Yakın aile bireylerindeki erkeklerde meme kanseri teşhis edilmiş
• Aynı meme de 2 defa kanser gelişim hikayesi
• Her iki memede kanser teşhis edilmiş
• Her hangi bir yaş aralığında yumurtalık kanseri öyküsüne sahip olan kişilerin gerekli değerlendirme için BRCA, DNA testlerini yaptırması önerilmektedir.