Yumurtlama Bozuklukları

Kadınlarda karşılaşılan yumurtlama bozukluğu ile ilgili hazırlamış olduğumuz yazımızda “yumurtalama bozukluğu” hakkında pek çok bilgiye ulaşabilirsiniz. Yumurtalama bozukluğunun tanımından tedavisine kadar olan süreci ayrıntılı şekilde anlattığımız yazımızı okumanızda fayda var.

Kadınlarda karşılaşılan yumurtlama bozukluğu nedir?

Yumurtlama bozukluğu kısırlık etkenleri arasında sıklıkla karşılaşılan sebeplerden birisidir. Bu vulatuar disfonksiyon olarak da ifade edilmektedir. Kadınlarda kısırlık sebeplerinin yaklaşık üçte biri yumurtlama sorunları ile alakalıdır. Burada yumurtlama bozukluğu ya da yumurtlama bozukluğu söyleminden kasıt genel olarak yumurtlama düzensizliğidir. Yumurtlama düzensizliği olarak bahsedilen durum ise kadında yumurtlamanın düzensiz ve seyrek olduğu yani her ay düzenli olarak gerçekleşmediğini göstermektedir. Nadiren hiç yumurtlama olmaması gibi durumlarla da karşılaşılır bu vakalarda yumurtlama bozukluğu tanımı içinde yer alır.

Yumurtlama bozukluğu (sorunu) sebepleri:

Yumurtlama düzensizliği stres ve bazı sağlık sorunlarından kaynaklı olarak gelişebilir. Sebepler arasında sıklıkla karşılaşılanlardan birisi polikistik over hastalığıdır (PCOS) fakat her yumurtalama düzensizliği vakası polikistik over hastalığını işaret etmemektedir.  Polikistik over hastalarında genellikle yumurtlama düzensizliği haricinde adetlerin seyrek gerçekleşmesi, fazla tüylenme, şişmanlık gibi bulgular da mevcuttur. Hiç yumurtlama olmayan kadınlarda ise genel olarak temel etken; beyinde hipofiz bezi ile alakalı sorunlar, menopoz ve genetik bozukluklardır.

Yumurtlama bozukluğu (bozukluğu) nasıl anlaşılır? Bulguları nelerdir?

Yumurtlama ile alakalı bulguların hastada olmaması o ay yumurtlama işlevinin olmadığı ile ilgili olarak kuşku duyulmasına neden olabilir. Fakat tıbbi açıdan bir kadında o ay yumurtlama (ovulasyon) olup olmadığını belirlemek için bazı tekniklerden destek alınmaktadır. Bunlar:

– Ultrason ile büyüyen yumurtanın takibi ve yumurtlama olayının izlenmesi

– Adet döneminin 21. günü progesteron hormonunun değerlendirilmesi

– Adet döneminin 21. günü endometrial biyopsi yani rahim biyopsisi yapılması

– Adet döneminin 13.-15. günlerinde yumurtlama ardından kadının vücut ısısının takip edilmesi

– Yumurtlama (ovulasyon) testleri

Yumurtalama düzenleyici tedaviler:

Bu hastalara yumurtlama tedavisi yani ovulasyon indüksiyonu olarak ifade edilen tedaviler uygulanır.  Bu tedaviler yetersiz kaldığı takdirde tüp bebek tedavisine başvurulur. Yumurtlama düzenleyici tedaviler ile gebelik gerçekleşebilmesi açısından tedavi programına aşılama da ilave edilir. Yumurta büyütücü tablet formunda ağız yolu ile alınan ilaçlar ya da enjeksiyon olarak uygulanan ilaçlar, yumurtalama düzenleyici tedavide yardımcı olmaktadır.

Gebelik arzu etmeyen hastalarda tedavi:

Yumurtlama düzensizliği sorunu yalnızca gebelik istemi ile alakalı değildir. Gebelik istemi olmayan hastalarda da adet düzensizliği, tüylenme gibi sorunlar yumurtlama bozukluğundan kaynaklı olarak meydana gelebilir. Bu vakalarda adet düzenleyici hormonal ilaçlar, tüylenme azaltıcı ilaçlar, epilasyon, doğum kontrol hapları gibi tedavilerden yardım alınır. Fakat asla hekim önerisi olmadan bu gibi ilaçlar kullanılmamalıdır.

Kilo verme:

Fazla kilolu olma durumu da yumurtlamayı engelleyen, düzensizleştiren başlıca sebepler arasında yer almaktadır. Bu sebeple fazla kilosu olan hastalara mutlaka kilo vermeleri önerilir. Bu açıdan sağlıklı beslenme kurallarına dikkat etmeleri, gerektiği takdirde diyetisyenlerden yardım almaları, egzersiz ve spor yapmaları önerilir.

Yumurtlama bozukluğu (bozukluğu) olup hamile kalanlar:

Yukarıda bahsi geçen tedaviler ile hastaların çoğunluğunda gebelik gerçekleştirilebilmektedir. Yumurtlama bozukluğu haricinde kısırlığa sebep olacak bir sorun söz konusu değilse kadın ve erkek ilerleyen yaşlarda değilse tedavi ile gebeliğin gerçekleştirilme şansı daha yüksektir. Polikistik over hastalarında da tedavi ile gebeliğin gerçekleşme oranı nispeten yüksektir. Fakat ciddi yumurtlama bozukluğu olanlar ve FSH hormon değeri aşırı yüksek olanlarda ilaç tedavisi ile gebeliğin gerçekleşme şansı çok düşüktür.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) anovulasyon (yumurtlama olmaması) sorunlarını başlıca 3 kategoriye ayırmıştır:

– WHO Class 1: Hipogonadotropik hipogonadizm

Yumurtlama bozukluğu olan hastaların yaklaşık %5-10 kadarı bu gruba girmektedir. Sorunun temeli hipofiz ya da hipotalamus bezindedir ve bu hastalarda FSH ve östrojen hormonu değerleri düşüktür.

– WHO Class2: Hipotalamo hipofizer disfonksiyon

Yumurtlama bozukluğu olan hastaların yaklaşık %70-80 kadarı ve ayrıca polikistik over sendromu olanlar bu gruba girmektedir. FSH ve östrojen hormon değerleri normaldir.

– WHO Class 3: Hipergonatodtropik hipogonadizm

Yumurtlama bozukluğu olan hastaların yaklaşık %10-30 kadarı ve ayrıca erken menopoz ya da menopoz hastaları bu gruba girmektedir. FSH hormonu değerleri yüksektir.

– Bu üç sınıf haricinde genital kanal tıkanıklıktan kaynaklı ya da hiperprolaktinoma yani prolaktin, süt hormonu yüksekliği ile ilgili de yumurtlama olmaması durumu ile karşılaşılmaktadır.